Сибай (башҡорт халыҡ йыры)
Сборник:
Сибай (башҡорт халыҡ йыры)
“Сибай”, “Сибай кантон” (“Сибай кантон”) - башкирская народная песня, узун кюй.
Впервые мелодия записана С.Г.Рыбаковым в 1894 году от Б.Г.Юлуева в деревне 1-е Иткулово Орского уезда Оренбургской губернии (Баймакский район РБ) и опубликована в его книге “Музыка и песни уральских мусульман с очерком их быта”. Варианты песни записаны Х.Ф.Ахметовым, А.С.Ключарёвым, Л.Н.Лебединским (в 1937 году от М.А.Баимова), К.Ю.Рахимовым, Л.К.Сальмановой, И.В.Салтыковым и другими. Песня лирико-драматического характера.
В селе Старый Сибай Баймакского района РБ почитают память начальника шестого Башкирского казачьего войска, сэсэна, импровизатора, автора песни «Сибай» Шагиахмета Утарбаевича Сибаева, известного как Сибай-кантон.
Напев песни «Сибай» представляет собой башкирскую одноголосую сольную культуру, в изобилии пользующуюся разнообразными приёмами импровизации и включающую свободный речитатив. Песня стала классикой в музыкальной культуре башкир.
Йәшел генә сана, зыңғыр дуға
Ектерһәнә, Фатимам, тур(ы) атҡа.
Эй-й... Атайсалға ҡайтып торор ҙа булһам,
Ирешер инем, Фатимам, моратҡа.
Һандуғастар һайрар, ай, ер түгел,
Һайраһа ла туғайы киң түгел.
Эй-й... илама ла, Фатимам, илама,
Югереп атлап етер ҙә ер түгел.
Ебәк кенә баулы күк ҡарсыға
Талпына ла микән, ҡош күреп,
Эй-й... киң түшәккәйҙәрен тарҙар йәйеп,
Көтә микән Фатимам, төш күреп.
(Икенсе вариант)
Йәшел генә сана, зыңғыр дуға,
Ектерһәнә, Фатимам, тур(ы) атҡа.
Тыуғае яҡтарыма ҡайтып торор ҙа булһам,
Ирешер инем, Фатимам, моратҡа.
Иртән генә тороп, бер ҡараһам,
Ҡырҡты менән Өрпәк күренә.
Ерһенмәйем, Фатимам, сит ерҙәрҙе,
Зарураттан күркәм күренә.
Ебәк кенә баулы күк ҡарсыға
Талпына ла микән, ҡош күреп.
Йөҙ илле лә керпек күҙен йомоп,
Көтә микән Фатимам, төш күреп.