Музыка

Сборник: Ерән ҡашҡа
"Ерэн кашка" ("Ерән ҡашҡа" – "Рыжий конь со звёздочкой на лбу"), башкирская народная песня, узун-кюй. Впервые записана С.Габяши и опубликована в сборнике "Башҡорт халыҡ йырҙары" (1935; "Башкирские народные песни"). Последующие записи сделаны Х.Ф.Ахметовым, Ф.Х.Камаевым, Л.Н.Лебединским, Ф.А.Надршиной, Г.З.Сулеймановым, Р.С.Сулеймановым и другими. Песня лирико-эпического характера.
 
Возникновение "Ерэн кашка" связано с Отечественной войной 1812 года. Построена в форме диалога между уходящими на войну юношами и провожающими их девушками; в припеве содержится обращение к коню – верному соратнику воина. Песня имеет 2‑частную форму с темповым контрастом запева и припева: в спокойном протяжном запеве преобладает нисходящее постепенное мелодическое движение, оживлённый припев по типу распевов приближается к халмак-кюй, замедленные каденционные обороты возвращают напеву первоначальный певучесть.

Среди исполнителей Н.Х.Аллаярова, Б.Н.Валеева, Т.Рашитова, Р.Ф.Янбеков. Обработки песни осуществлены А.М.Кубагушевым для ансамбля кураистов; Ш.З.Кульборисовым, С.А.Низаметдиновым, В.Г.Соколовым для хора a cappella; М.А.Музафаровым и К.Ю.Рахимовым для голоса с фортепиано. Песня использована в опере «Кахым-туря».

Ҡыҙҙар:
Йәйләүҙәргә барҙыҡ, бейәләр һауҙыҡ,
Башкүнәккәй, башкүнәккәйҙәрҙе лә ҡулға элеп,
 
Ерән ҡашҡа атҡайым да,
Башын сайҡай малҡайым.
Алдарында һолоһо бөтһә,
Һыҙыла йөрәк майҡайым,
Эй-й... һыҙыла йөрәк майҡайым.
 
Иҫән генә йөрөп, һау ҡайтығыҙ,
Китәһегеҙ, китәһегеҙ инде лә ҡуҙғалып.

Ерән ҡашҡа атҡайым да,
Елдәр тарай ялҡайын.
Эйәрләгән егетеңде
Ташлап ҡайтма, малҡайым,
Эй-й... ташлап ҡайтма, малҡайым.
 
Егеттәр:
Йәйләүҙәрҙе ташлап, ҡоралды алып,
Беҙ китәбеҙ, беҙ китәбеҙ менеп тә аттарҙы.
 
Ерән ҡашҡа атҡайым да,
Арымай сабыр малҡайым.
Эйәрендә егете барҙа
Бойоғоу белмәҫ малҡайым,
Эй-й.. бойоғоу белмәҫ малҡайым.
 
Иҫән генә булығыҙ, ҡайғырмағыҙ,
Йыш яҙығыҙ, йыш яҙығыҙ яуап та хаттарҙы.
 
Ерән ҡашҡа атҡайым да,
Башын сайҡай малҡайым.
Походтарҙан иҫән ҡайтһаҡ,
Уҡалармын ялҡайын,
Эй-й... уҡалармын ялҡайын.

 

QR код материала

Qr Code