Музыка

Сборник: Ҡаруанһарай

Ҡаруанһарай (Караван-сарай). Песня о постройке в Оренбурге большого благоустроенного постоялого двора для башкир, с мечетью и медресе (учебное заведение), разрешенная в честь участия и проявления героизма в Отечественной войне 1812-1814гг. С его строительством связывались надежды башкир на учреждении в Оренбурге культурного центра. Десятки тысяч башкир принимали участие в строительстве Караван-сарая денежными пожертвованиями и личным участием в строительстве. Однако, мечта народа не сбылась: Караван-сарай после окончания его постройки в 1841г. был занят частично под канцелярию командирующего башкирскими войсками, частично под казармы.


«Караван – сарай» (”Ҡаруанһарай”), башкирская народная песня, узун‑кюй. Впервые записана М.И.Султановым в 10‑е гг. 20 в. и опубликована в его книге ”Башкирские и татарские мотивы” (1916). Последующие записи вариантов песни осуществлены С.Агишем, Х.Ф.Ахметовым, М.А.Бурангуловым, З.Г.Исмагиловым, Л.Н.Лебединским, И.В.Салтыковым, А.А.Эйхенвальдом. Песня лирико‑эпич. характера.
Возникновение связано со строительством Караван‑Сарая. Существует несколько вариантов поэтического текста «Караван – сарай», основная тема наиболее популярного – любовная. Мелодия умеренно орнаментирована, небольшого диапазона, имеет переменную метроритмическую структуру.
Среди исполнителей Ф.А.Кильдиярова, Г.З.Сафаргалин, М.Х.Хисматуллин, фольклорно‑эстрадная группа ”Караван‑Сарай”. Обработки «Караван – сарай» осуществлены А.К.Березовским для фп., М.М.Валеевым для хора и оркестра, А.Т.Каримовым для голоса и фп., А.В.Фере для хора a cappellа. Мелодия песни использована в Фантазии на тему «Караван – сарай» А.С.Ключарёва для симфонического оркестра, одноименному танцу, поставленном Я.З.Бикбердиным.


1 вариант 
 
 
Айҡай ҙа ғына сайҡай керҙәр йыуа,
һай кем, керҙәр йыуғанда,
Талмай микән уның беләккәйҙәре,
һай кем, сайҡағанда.
Күрше генә тороп, күрешә йөрөп,
һай кем, күрешә йөрөгәндә,
Янмай микән уның йөрәккәйҙәре,
һай кем, кис ятҡанда.
Яуҙа ғына йөрөп, һауҙар ҡайтһам,
һай кем, һауҙар ҡайтһам,
Алам да ғына тинем, һүҙҙәр бирҙем,
һай кем, ай, киткәндә.
Яуҙа ғына йөрөп, һауҙар ҡайтһам,
һай кем, һауҙар ҡайтһам,
Ташлап та ғына киткән, һүҙен боҙған,
һай кем, көн еткәндә.
 
 

2 вариант

 

Ай һай ҙа ғына сайҡай, 
Ҡолас киреп, һай кем, ҡолас киреп.
Таштар ҙа ғына ваттыҡ,
Мәсеткә тип, һай кем, ай, тауҙарҙа.

Батша ла ғына беҙгә,
Бүләк тине, һай кем, бүләк тине.
Батыр ҙа ғына булғас,
Парижда шул, һай кем, ай яуҙарҙа.

Каруан да ғына һарай,
Башы ҡалай, һай кем, башы ҡалай.
Һалған да ғына уны,
Олатайҙар, һай кем, яу бөткәндә.

Майор ҙа ғына илгә
Фарман бирҙе, һай кем, фарман бирҙе.
Атлы ла ғына яуға
Таралырға, һай кем, таралырға.

QR код материала

Qr Code